Leggen alle (papegaaien) vogels in mei een ei?
Zo zijn we al eens eerder een verhaal begonnen. Dus met recht kan je zeggen dat we hier al enkele jaren op zitten te broeden. Laten we het vandaag uitsluitend hebben over de papegaaien kaketoe en ara’s. Daarnaast wil ik benadrukken dat de meeste papegaai-achtigen nog met verwilderde eigenschappen te maken hebben. Is er een systeem of verband van het broed gedrag van verschillende en diverse papegaaien soorten? We denken van wel.

Als we kijken naar de groep van de Amazone en Ara papegaaien met het verspreiding gebied Midden- en Zuid-Amerika. Kunnen we concluderen dat deze ieder jaar trouw in het voorjaar broedrijp zijn. Er zijn ook soorten die tot in de zomer wachten. Vaak heeft dat te maken met hun habitat en met de regentijd. Zodra deze achter de rug is gaan de bomen en planten groeien. De vruchten en bloemen en alle zaden zijn een welkome voeding bron voor het leven in en rond het Amazone gebied.
Je kunt dan ook stellen dat de Noordelijk verblijvende soorten eerder broeds gedrag vertonen dan de Zuidelijke soorten. U kunt wel na gaan als je een soort in de volière hebt die een groot verspreiding gebied bestrijken Noord en Zuid dat deze een verschil van broeds worden kunnen hebben. Hier in het Europese vasteland zijn er vogel soorten die al in Maart broeds gedrag vertonen. Dus kun je bijna stellen dat deze soorten over het algemeen in Mei een ei leggen.

Hoe zit het dan met de Afrikanen. Deze groep geeft meer complicaties. Ik heb in alle maanden van het jaar al jongen gekweekt. Dus als kweker kun je grote problemen verwachten als je vogels in December broeds zijn en je hebt geen verwarming om bij te verwarmen. Of nog erger er zijn geen broed blokken geplaatst en het koppel moet maar wachten tot Mei. Hoe komt dat dan? In de natuur gaan deze soorten oa Senegal, Caicque, Kaapse, Grijze Roodstaart, Timney, en aanverwanten soorten ook na een  regentijd beginnen met gezin uitbreiding. Sterker nog tijdens de regen tijd gaan zij vaak al tot broeden over. Ze hebben duidelijk een voorkeur voor donker weer. Maar in onze wintertijd is het donkerder als in de zomer. Dus is hun voorkeur voor deze periode. Is er een slechte zomer met veel regen en donker weer kunnen de broed resultaten van de Afrikanen verplaats zijn naar die periode en leveren meestal beteren broed resultaten op. U kunt als kweker dit natuurlijk wel stimuleren of wijzigen door met licht en donker te spelen.

Ook wij hebben dat geprobeerd. Onze visie is nu dat deze soorten het hele jaar door beschikking moeten hebben over een broed blok. Ze maken daar na behoefte gebruik van. Dus als we naar de stelling kijken gaat dat zeker niet op in de Afrikaanse papegaaien groep.
Rest ons nog een groep de Aziatische en Australië kaketoe en papegaaien soorten. Hier is het nog moeilijker een algeheel besluit te nemen. Uit onze ervaring weet ik dat Rosé kaketoes in maart, mei, juni een ei kunnen leggen. Gelet op het grote verspreiding gebied zit hier wel enige verschil in maar daar hebben we het verder niet over. De rosé hebben met seizoen droogtes te maken en dat verklaart de voorkeur voor een periode in het voorjaar.
Bij de grote kaketoes en dan met name de witkuif daar hebben we zowel winter als zomer jongen bij gehad. Maar het begin van cyclus was altijd rond Februari. En daarom als er een tweede ronde was zaten we wel eens in de zomer.
Tot slot de Edel papegaaien groep, daar  hebben we het gehele jaar door jongen bij gehad. Wel nemen ze zelf een pauze en stoppen na een periode (vaak van anderhalf jaar) met leggen van eitjes . Daarna gaan ze weer “aan de gang“. Dat maakt het nu zo moeilijk om de stelling te onderbouwen. Ik veronderstel dat de leefgebieden van de grote kaketoe soorten en de edelpapegaaien het gehele jaar door nagenoeg met de zelfde klimaat omstandig heden hebben te maken. Dat zou de verklaring zijn waarom zij geen specifieke voorkeur hebben voor een seizoen.

Maar dit jaar kunnen we zeggen in onze eigen kweek “Ja in Mei leggen alle vogel een ei”.
Op dit moment hebben we maar liefs eitjes bij 2 Halmahera edel papegaaien koppels. We hopen bevrucht, maar we hebben al 5 jaar geen bevruchte eitjes meer gehad bij deze koppels. En bij de New Guinea edel papegaaien zijn er 4 koppels met eitjes. Waaronder onze koppels die altijd netjes natuur getrouw hun kuikens zelf groot brengen. Als we geen huiskamer mensen vinden voor de vogels, dan laten we de vogels lekker uit vliegen bij de ouders. Vaak zijn dit mooie koppels voor later of voor de kwekers. 

Dan groot nieuws, wat ons betreft: De kolonie is actief. Hier is ook een koppeltje eitjes gaan leggen. De jongste pop Dara heeft zich een mannetje uitgezocht. Er liggen 3 eitjes. Of alles bevrucht is weten we niet. Alle edels hebben hun eitjes gelegd in week 20. Zien is doen dat is duidelijk! Het is frappant dat bijna alle koppels precies tegelijk eitjes hebben. Dan hebben ook twee koppels grijze roodstaarten Max, Noa, Joey en Bika een eitje gelegd op 25 Mei. Ook tegelijk! Minder leuk is dat Max zich daarbij flink geplukt heeft. Hij ziet er niet uit. De hele blok ligt vol met zijn veren! Hij heeft dus blijkbaar moeite met zijn hormonen. Of iets in hem zegt dat het nest bevederd moet worden. Mei … De vruchtbaarste periode van het jaar bij ons! Het eerste kuikentje van Mei is alweer geboren. We hopen dat het een mannetje is, want er wacht iemand al zolang op haar edeltje. Hij/Zij is geboren op 20 Mei 2012. Op onze geslaagde derde Bird Symposium dag. Hiervan krijgt u morgen een verslag. 

Kaleigh met haar kuiken Nest 2 - 2012

Alles gaat opeens “aan de gang”. Dus het gezegde “In mei leggen alle vogels een ei “ is wat ons betreft waarheid….

Dagboekvraag deze week:
Ik was op google aan het zoeken naar het borna virus ivm met ziektes zoals depressie bij de mens. Ik kwam nl best wel wat sites tegen waarin word beweerd dat het borna virus besmettelijk voor mensen zou zijn, maar bij sites over vogels lees ik weer van niet. Het zou met name doorgegeven kunnen worden door de huiskat. Hebben jullie enig idee of hier wat van klopt, het gaat te ver om de sites te benoemen, maar misschien kan je zelf even op google kijken, wat er over gezegd word. En zou ik het graag horen als jullie er wat van weten.
Ik heb de vraag doorgestuurd naar Gerry Dorrestein:
Het avian bornavirus (ABV) is geen probleem voor de mens of zoogdieren. Het ABV is wel verwant aan het borna disease virus (BDV), maar kan zoogdieren niet besmetten. Het ABV wijkt meer dan 35% af in genetische samenstelling en is dus een heel ander virus. Zoiets als een hondenziektevirus dat niet aanslaat bij de kat en een katten virus dat niet aanslaat bij de hond.
Dus geen zorgen,
Dr Gerry M. Dorrestein.

Diagnostisch Pathologie Laboratorium
NOIVBD
Wintelresedijk 51, NL-5507 PP Veldhoven
Tel. + 31 611 057 602
email Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
www.noivbd.nl
BTW NL0691.07.427.B01
KvK 17262678
IBAN NL78, RABO 0138 5270 67, BIC RABONL 2U

Deel 2 van “ De prentenboekverhaaltjes”
Ik ben Croky een hele lieve blauwvleugel Ara van 1 jaar oud en ik woon bij de valkparkietjes en de amazonepapegaaien. Het is daar gezellig vertoeven met zen allen we maken reuze plezier met vrouwtje, want ze neemt ons zelf mee met de auto op uitstapjes. Ik vind dat zalig dan kan ik door de raam van de auto alles zien wat een belevenis. Nou wat je allemaal niet ziet onderweg! Rode bollen Groene bollen tja die zou ik zo graag pakken “wat is dat voor een raar ding” vrouwtje zegt” dat zijn verkeerslichten leuk he ze flikkeren“

Oh en ineens zie ik vreemde mensen oversteken op wit gestreepte dingen het lijken wel zebra’s en wat komen ze dicht bij. Nou....als ze maar weten dat ik de baas ben en vrouwtje van mij is . Dat laat ik duidelijk blijken door mijn veren rechtop te zetten: jullie zijn gewaarschuwd! Jaaa de bol springt op groen en we rijden aan , waar zouden we naartoe gaan? Ik geniet van alles wat men onderzoekende ogen passeert en we stoppen. Vrouwtje pakt me rustig op en we gaan een taverne binnen, wow wat zitten hier veel mensen er is al een plekje voor ons gereserveerd! We gaan rustig zitten vrouwtje neemt een bakkie koffie en ineens komt er een mijnheer aan met een bord gevuld met heerlijk fruit mmmmm. Zou dat voor mij zijn?

Benieuwd als ik ben, wil ik wel eerst is proeven mmmm lekkere sappige appel hier ga ik mij amuseren!! Terwijl ik met veel smaak mijn appel naar binnen werk zitten veel mensen me aan te kijken met een vertederende blik in hun ogen. Mensen vinden me mooi ohhhhhhh wat geniet ik van al die belangstelling. Tja je ziet niet elke dag een ara in een taverne, maar ja iedereen heeft al een hond bij. Ik vind het ook hartstikke leuk om mee op stap te gaan! Een vrouw komt naar me toe en vraagt of ze me mag aaien” ja “zegt vrouwtje maar dan wel zodat ik duidelijk kan zien en je rustig met je hand over mijn hoofdje aait nooit langs achter want dan zou ik me aangevallen voelen!

Ik vind dat wel lekker en ik geniet. Nu ga ik de zaak toch wel eens verkennen. Ik wandel vrolijk door de taverne op mijn typische waggel eendjesgang en klim zelf omhoog op een stoel zodat ik goed uitzicht heb over alles met de nodige geluidjes erbij want ik vind die aandacht toch wel interessant. Mensen komen kijken en ik ga zelfs op hun arm zitten. Zo dat was leuk. Nu ga ik terug naar vrouwtje nog wat kroelen en we gaan weer richting huiswaarts. De vrolijke bende is blij dat ik weer thuis ben en ze begroeten me met uitbundige kreetjes. Tot de volgende keer lieve mensen allemaal!
Groeten, Croky van Patricia

“Dierenartsen aan het woord “ Deel 2  Marian Mensink
Een onderwerp van alledag: ontlasting.
Toen Thiely de Moor me vroeg een stukje voor Akala te schrijven schoot me meteen het onderwerp ‘poep’ te binnen. Dit omdat ik net (en niet voor de eerste keer) geconfronteerd was met de opmerking: mijn vogel heeft diarree terwijl het om een grijze roodstaart ging die veel dronk en veel urine produceerde. Een groot verschil wat men zich blijkbaar niet altijd realiseert.

De ontlasting van vogels bestaat uit 3 onderdelen. Het bruin-groene deel, afvalstoffen uit de darm (faeces), het witte deel, uraten, afvalstoffen uit de nieren en urine, ook afkomstig uit de nieren. De kleur, het volume en de stevigheid hangen af van onder andere de soort en de voeding. Faeces van bijvoorbeeld zaadeters uit droge gebieden zoals grasparkieten zijn droger en donkerder dan van een edelpapegaai die meer vocht bevattend fruit eet. Pigmenten in voeding (bijvoorbeeld blauwe bessen) kunnen zowel faeces als uraten kleuren.

Het is dus belangrijk te weten wat voor die specifieke vogel met dat dieet normale ontlasting is. En, als er een ‘klont’ wat gezwollen zachte zaden gevonden wordt zonder faeces heeft de vogel dit waarschijnlijk uit de krop opgegeven.Een aantal zaken horen nooit in ontlasting thuis. Ik loop er een aantal langs.

Foto 1 Door te kijken naar de hoeveelheid donkergekleurd zand in verhouding tot lichtgekleurd zand is te zien dat deze ara veel urine produceert.

• Bloed: voor de aanwezigheid hiervan in ontlasting kunnen veel redenen zijn. Bloed kan uit de darmen komen als gevolg van een ontsteking of tumoren maar ook uit de nieren of de geslachtsorganen. Andere voorbeelden van oorzaken zijn leverproblemen, stollingsstoornissen van het bloed, vergiftigingen door zware metalen.

• Parasieten zoals wormen. Dit komt bij de individueel gehouden vogel niet vaak voor maar wordt wel regelmatig gezien in verblijven waar grotere groepen gehouden worden. Niet alle parasieten zijn met het blote oog zichtbaar, zoals de eencellige protozoa. Dan is een microscoop nodig en kan tegelijk naar eieren van wormen die nog in de darmen zitten gezocht worden.
• Onverteerde voedseldeeltjes kunnen wijzen op een te snelle passage van voedsel door de darm (b.v. door ontsteking of parasieten), een slechte vertering of absorbtie (alvleesklierproblemen) of het kliermaagdilatatiesyndroom, PDD/ Borna virus infectie.

• Uraten zijn afvalproducten van de eiwitstofwisseling. Het eiwitgehalte in het dieet speelt een rol bij de hoeveelheid uraten maar als een vogel vermagert en spierweefsel afbreekt verandert de hoeveelheid. De normale kleur is wit-cremekleurig. Een groene of gele verkleuring wijst op de aanwezigheid van galkleurstoffen. Een reden om een papegaai te controleren op bloedafbraak, leverontsteking of een nierprobleem.  Urine, het ‘water-deel’ van de ontlasting. Er kunnen normale fysiologische redenen zijn om veel te drinken en te plassen zoals stress (reizen) en een hoge omgevingstemperatuur.

Er is een hele lijst oorzaken die op ziektes wijzen zoals nierfalen, infecties, tumoren en toxinen. Het kan te maken hebben met suikerziekte, bijnierschorsproblemen, te weinig vitamine A of teveel vitamine D, te hoge zout opname. Ook door de dierenarts toegediende stoffen kunnen dit veroorzaken zoals bepaalde hormonen en antibiotica.

Foto 2. Ontlasting stress. De ontlasting van een zenuwachtige blauwvoorhoofdamazone tijdens het spreekuur: weinig uraten en faeces, veel urine.
Het is duidelijk dat ontlasting belangrijke aanwijzingen geeft over de gezondheid van papegaaien. De dierenarts is hier dan ook erg in geïnteresseerd en vindt het dus juist geen probleem als een kooi ontlasting bevat. Gelukkig produceren vogels vaak ontlasting en even een vel wit papier of plastic op de bodem levert al snel vers materiaal op.
Er wordt gekeken naar de verschillende bestanddelen van de ontlasting. Zoals: zijn de faeces stevig of te slap? Wordt dit veroorzaakt door angst of zou er sprake zijn van een probleem in de cloaca?  Is er teveel of te weinig? Wat heeft de eigenaar gezien dat anders dan anders is? Hoe zit het met de kleur? Zit er niet heel veel urine bij? Enzovoort…

Verder onderzoek van de faeces onder de microscoop levert al snel extra informatie op. Wat verse materiaal wordt bekeken, een verzameltechniek wordt uitgevoerd voor eieren en coccidia, een uitstrijkje wordt gekleurd. Gekeken wordt naar de aanwezigheid van bacteriën en een indruk verkregen van de soorten. Zitten er staafvormige bacteriën en zien ze er hetzelfde uit of zijn het meer coccen? Zitten er ook gisten in waarvoor behandeld moet worden?Soms is er dan voldoende informatie om een behandeling te starten.

Soms moet verder gezocht worden. Met alle verkregen informatie besluit de dierenarts in welke richting verder gezocht moet worden. Dat kan betekenen bloedonderzoek om het functioneren van lever en/of nieren te controleren. Een bloeduitstrijkje maken om te kijken of er veel ontstekingscellen in het bloed zitten. Bloed laten testen op PDD/ Avian Borna Virus. Een röntgenfoto maken of een endoscopisch onderzoek uitvoeren.

Foto 3. Ontlasting normaal: Faeces en uraten zijn duidelijk te onderscheiden, de urine van deze ara is inmiddels ingedroogd.
Ik heb hoop ik nog eens duidelijk gemaakt hoe belangrijk het is de ontlasting van vogels goed in de gaten houden om veranderingen op tijd te zien.

Marian Mensink, dierenarts
Dierenkliniek de Vogelkelder,
Kerketuinenweg 3, 2544 CV Den Haag.
Tel. 070-3097550.

Dierenarts N.O.P/ Papegaaienpark Veldhoven.

Foto 4  Ontlasting donker norit  Ik ( Thiely ) voeg nog een foto toe van Dorus. Het was de poep , toen hij de norit had gegeten nadat hij zich vergiftigd had met krant (inkt ) Norit ontgift en de ontlasting word dan zwart.

Dank je wel, Marian voor deze bijdrage aan het column Dierenartsen aan het woord.

Leuke parkietjes: http://www.youtube.com/watch?v=hh6tvRXeHNo

Vriendelijke Groetjes,

Ed en Thiely de Moor
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
www.akala.nl

Alles over goede voeding  www.birdfood.nl
PDD Research Fonds  www.pddfonds.com
Bird- Symposium www.birdsymposium.nl

Boek:
Papegaaien van A tot Z
Te koop bij  www.birdfood.nl

Foto en tekst @ Fam de Moor
Gebruikt u foto's, film en/of teksten: Vraag dan eerst toestemming.
Foto’s en tekst van andere worden met toestemming gebruikt in ons dagboek, en in dagboek-archief opgeslagen voor hergebruik. 
Onze dank hier voor.