Home
Wat betekent dat nu, een papegaai in huis?
Veel mensen denken nog aan de oude situatie, vroeger. Vroeger zat de papegaai in een koperkleurige (vaak te kleine) kooi met een ronde bovenzijde met een stok en soms een schommel, met zaadjes en pinda's in zijn bakken, op een tafeltje in de hoek van de woonkamer. Dit was vroeger, want dat kan nu echt niet meer. Er is inmiddels heel veel onderzoek gedaan naar papegaaien in het wild maar ook naar papegaaien in gevangenschap. Zo is men te weten gekomen dat papegaaien intelligente wezens zijn. Hun intelligentie is te vergelijken met een 2 tot zelfs 4 jarig mensenkind. (bedankt Dr. Irene Pepperberg) Dit en veel, heel veel ervaringen met problemen met huiskamerpapegaaien hebben tot nieuwe manieren geleid met betrekking tot het houden van papegaaien in de huiskamer en ook daar buiten.
In het wild zijn papegaaien zo'n beetje continue bezig met van alles en nog wat. In de ochtend wordt het ochtendtoilet opgemaakt en na dit poetsen is het met z'n allen eten. Ze vliegen dan, meestal in groepen, naar hun foerageergebied om daar lekker te gaan eten aan bomen en planten. Ze weten precies wat er in welke tijd in het jaar te krijgen is. Want ze eten natuurlijk niet altijd hetzelfde. In het voorjaar staan bepaalde bomen in de bloei en daarna weer bepaalde struiken. Na het eten is het vaak drinken en badderen. Sommige soorten vliegen naar kleigronden om daar noodzakelijke mineralen binnen te krijgen. In bepaalde perioden worden ze helemaal gek, het broedseizoen breekt aan. Het is dan een tijd van pronken en vechten. Een partner zoeken, als ze die nog niet hadden. Bijna alle papegaaien zijn monogaam en hebben een partner voor het leven. En dan nog een nestplaats zoeken en gereed maken. Ze hebben het er maar druk mee. In de avond, wanneer de zon ondergaat, gaan ze met z'n allen samen op stok. Vaak hoog in een boom (als ze niet broeden tenminste), soms lekker tegen elkaar aan.
We hebben het er al over gehad dat papegaaien niet gedomesticeerd zijn. Dus verwachten ze instinctief eigenlijk een zelfde leven als hun wilde soortgenoten. Maar nu, in de woonkamer, wordt het voer kant en klaar neergezet. Vliegen hoeft niet meer. Zoeken hoeft niet meer. Wat nu?
En daar gaat het helaas vaak mis. Doordat ze alles zo aangeboden krijgen worden ze geestelijk en lichamelijk niet voldoende gestimuleerd. Met verveling en luiheid, maar ook stress, tot gevolg. Ze hebben behoefte aan natuurlijk gedrag en dat moet je proberen na te bootsen.
Je bent natuurlijk al druk bezig geweest met het observeren van je papegaai. Dan weet je ook precies wat hij wel en niet leuk vind. Daag je papegaai uit door veel speelgoed neer te hangen wat hij leuk vind. Hang zaken neer die hij kan slopen. Verander af en toe de inrichting van de kooi en speelboom. Zorg er voor dat hij lekker kan klimmen, klauteren en slopen. Alles wat hij leuk vindt. Wissel het speelgoed af. Zorg dat hij moet zoeken naar zijn lekkernijen en zijn voer. Laat hem lekker foerageren in zijn leefomgeving in de huiskamer. Zorg dat hij moet puzzelen, nadenken en handelen. Dan wordt hij gestimuleerd zijn hersenen te gebruiken en is hij bezig.
24 uur per dag, 365 dagen per jaar een leven lang
Denk goed na voordat je een papegaai in je leven laat. Zeker de grotere papegaaien leven vaak een mensenleven lang. We hebben al eens voorbeelden gezien van een 90+ jarige amazonepapegaai die zijn baasje overleefde. Maar we komen soms vrij oude papegaaien tegen die hun baasje overleven. Veel mensen denken aan gisteren, vandaag en morgen maar verder komen ze soms niet. Denken er niet over na dat een papegaai vaak niet mee kan op vakantie. Wat gebeurt er met de papegaai als ik er niet meer ben? Dit zijn allemaal zaken die je moet weten en beantwoorden voordat je aan een papegaai begint. Een papegaai in huis is niet zomaar een huisdier. Hij gaat deel uit maken van je gezin van
je huis. Je gaat samen oud worden, deelt lief en leed. Soms heb je ruzie en soms speel je samen. Hij maakt je 's morgens wakker, maakt een puinhoop van je woonkamer. O potver, nu heeft hij een gat gegeten in mijn bankstel. Ja dat zijn dingen die je meemaakt met een papegaai in huis.
Maar je krijgt er veel voor terug. Hij geeft aan als er iets mis is. Al vaak heeft een papegaai door te schreeuwen de aandacht gevestigd op inbrekers of brand in huis. Hij is instinctief gewend om alarm te geven om de groep te beschermen.
Maar net als elk gezinslid heeft hij aandacht nodig. Een papegaai is een sociaal dier die vaak in grote groepen leeft. Sommige soorten bouwen zelfs één heel groot nest om samen als groep te nestelen en te broeden (Monniksparkiet). Een papegaai in de huiskamer vormt samen met jou en andere huisgenoten een leefgroep. Een groep die aandacht aan elkaar geeft. En dan niet nu heel veel en later wat minder. Nee, altijd dezelfde aandacht. Een veel gemaakte fout is dat men denkt dat aandacht geven betekent dat je hem continue bij je hebt. Het tegenovergestelde is juist waar. Neem de vogel juist niet te vaak bij je. Doe dit alleen korte perioden en ben dan bezig met hem. Spelen of trainen en niet alleen zitten. De beste aandacht is juist gewoon aanwezig zijn. Af en toe tegen hem praten en fluiten. Loop je langs zijn speelboom, geef hem dan een aai over zijn bol. Of geef hem wat lekkers. Aandacht betekent er simpelweg zijn voor je vogel. Als je een kind hebt ben je ook niet constant met hem bezig, dan geef je hem ook tijd voor hem zelf. Ook al vraagt hij er om, geef hem tijd voor zich zelf. Hij moet zich zelf kunnen vermaken, maar geef hem dan ook de ruimte hiervoor en de middelen. En deze aandacht moet je hem zijn leven lang geven. Je kunt hem niet gaan negeren, dat
doe je bij een kind toch ook niet. Als je een papegaai niet voldoende aandacht geeft zal hij dit echt gaan missen en flink gestrest raken. Hij mist dat echt en hij gaat een mentaal probleem krijgen. Op een gegeven moment zal hij ongewenst gedrag laten zien. Dat is gedrag dat geen natuurlijk gedrag is en niet gewenst door de mens. Schreeuwen, plukken en bijten zijn wel de bekendste voorbeelden hiervan.
Door hun instinct worden ze gedreven te overleven. Ze doen vaak alles voor eten omdat ze instinctief alles moeten pakken wat er is. In het wild is dat de enige manier om te overleven. Een papegaai is ook een ster in het manipuleren. Ze hebben mensen heel snel door en kunnen door hun gedrag mensen sturen als je niet uitkijkt. Pas hier echt voor op, blijf consequent in je handelen en laat je niet gek maken. Manipuleren kan een papegaai doen door bijvoorbeeld schreeuwen. Als je telkens op het schreeuwen in gaat zal hij dit snel gebruiken als middel om aandacht van je te krijgen. En aanleren van ongewenst gedrag is heel gemakkelijk, het afleren is ontzettend moeilijk. Veel papegaaien die ongewenst gedrag vertonen komen in een opvang of erger nog op Marktplaats. Terwijl het juist de mens is die dit aanleert.
Dit gedrag kun je ondermeer afleren door de papegaai te trainen. Zet ongewenst gedrag om naar gewenst gedrag. Hoe? Dat is weer een heel ander verhaal. Trainen van een papegaai is niet alleen leuk maar ook heel nuttig. Op deze manier hou je de vogel bezig, je laat hem z'n hersenen gebruiken. Met trainen kun je ongewenst gedrag voorkomen maar ook omzetten naar gewenst gedrag. Wil je meer hierover weten? Weet je
nog lezen en leren, daar is hij weer.
Om stress en verveling te voorkomen kun je het best proberen de situatie in het wild na te bootsen. Laat de papegaai niet de hele dag in zijn kooi, laat hem zodra dit kan lekker spelen en klimmen op een speelboom of speelplaats. Laat hem lekker zijn vleugels strekken en fladderen. Een papegaai die goed verzorgt wordt en waarbij de natuur wordt nagebootst en die niet de hele dag in zijn kooi zit noemen wij een "Vrije papegaai".
Vliegen is niet noodzakelijk voor hem, wieken zorgt juist voor veiligheid in een huiskamersituatie. Dan kun je hem ook overal mee naar toe nemen, helemaal te gek. En je hoeft niet meer bang te zijn dat hij wegvliegt en zo in een gevaarlijke situatie komt. Of je kiest er juist voor niet te wieken en ga je free-flight met hem trainen. Ook heel leuk voor de papegaai maar ook voor jou. Dit heeft ook weer zo zijn voor- en nadelen. Probeer van alles te doen om hem maar een goed en actief leven te geven, heel zijn leven.