Voeding
Voeding
Foute voeding
Alcohol
Deze zou logisch moeten zijn. Net zoals bij mensen wordt het zicht van vogels slechter en hebben zij verder meestal dezelfde verschijnselen, zoals depressie, ademhalingsproblemen, en alcoholvergiftiging. Let wel, een papegaai is kleiner dan een persoon en krijgt dan natuurlijk al snel een te grote dosering binnen. Alcohol moet dan ook helemaal worden vermeden, ook als grapje!
Uien
Elke vorm van ui of ander bolvormig kruid (inclusief knoflook, bieslook en sjalotten) kunnen het scheuren van rode bloedcellen bij vogels veroorzaken (haemolic anaemia).
Aloë vera
Sommige vormen kunnen maag- en darm problemen veroorzaken en soms zelfs nephrititis (ontsteking van de nieren).
Fruitpitten en zaden
Ga er van uit dat de meeste fruitzaden en pitten, zoals die van de appel, perzik of pruim, gevaarlijk zijn voor vogels. Sommige van deze pitten en zaden bevatten cyanogenische glycosiden. In het verteringskanaal van zoogdieren en vogels wordt dit omgezet naar het giftige cyanide. Sommige fruitzaden, zoals die van de papaja (rijpe) en granaatappels zijn veilig.
Avocado
Onderzoek heeft uitgewezen dat het geven van avocado gevaarlijk is voor valkparkieten, daarom gaat men er van uit dat het ook gevaarlijk is voor andere soorten. Dit blijkt ook uit de vele ervaringen van vogelhouders. De bast, bladeren en vruchten van deze plant bevatten de stof persin. Dit is een giftige stof die hartproblemen en eventueel hartfalen kan veroorzaken bij vogels.
Chocolade
Zoals al eerder vermeld, bevat chocolade methylxanthine cafeïne en theobromine. Beiden kunnen bij huisdieren de dood betekenen. Bij vogels veroorzaakt het overgeven, diaree, toevallen en eventueel overlijden.
Koffiebonen
De cafeïne in koffie kan de hartslag aanzienlijk verhogen en uit onderzoek blijkt dat het de eiproductie bij kippen kan beïnvloeden.
Kruidengeneesmiddelen en specerijen
Kruiden en specerijen zoals smeerwortel, gember, nootmuskaat, ginkgo en zelfs basilicum kunnen bij mensen huidirritaties en problemen, tot leverfalen toe, veroorzaken. Omdat er eigenlijk geen onderzoek is gedaan naar het effect op vogels kun je deze kruiden en specerijen het beste gewoon helemaal vermijden. Het helpt om in je achterhoofd te houden, dat elke plant een farmacologische stof produceert, welke positieve of negatieve reacties kunnen veroorzaken. Sommige kruiden worden echter wel, in beperkte mate, aan vogels gevoerd. Ben hier altijd voorzichtig mee, wat voor de één goed is kan weer kwaad bij de ander. Van gember is bekend dat het een kalmerende eigenschap heeft bij kromsnavels. Geef het echter maar beperkt en niet te vaak. Knoflook kan in grotere hoeveelheden giftig zijn voor kromsnavels. Een heel kleine hoeveelheid kan soms wenselijk zijn en zelfs geneeskrachtig, maar geef het alleen in overleg met een deskundige.
Grapefruit en sterfruit
Er is geen bewijs dat het fruit gevaarlijk is, maar bij beiden is gebleken dat het verhoogd bloedplasma bij medicatie van mensen veroorzaakt, wat weer kan leiden tot overdosering. Met deze feiten in gedachte, kunnen vogels die medicijnen gebruiken het beste deze voedingsmiddelen vermijden.
Kookoliën
Het gevaar hierin ligt bij het bakken van eten in het bijzijn van vogels. Zonder voldoende ventilatie kan het zelfs de dood van de vogel veroorzaken, door het inademen van de gevaarlijke gassen. Ook dienen vogels geen olie binnen te krijgen omdat ze te vet zijn.
Tomaten, spinazie en andere voedingsmiddelen die oxaalzuur bevatten
Deze stof kan calciumionen aantrekken. Dit veroorzaakt een verlaging van het bloedcalcium. Dit kan sommige ziekten verergeren zoals jicht en nierproblemen.
Rauwe pinda’s
Aflatocinen (veroorzaakt door de Aspergillus flavus schimmel) worden soms gevonden in rauwe, slecht opgeslagen pinda’s. Zij kunnen bij papegaaien veel schade veroorzaken. Deze gifstoffen zijn hepatoxisch (gevaarlijk voor de lever) en carcinogenisch (kanker veroorzakers). Aflatoxiden worden vooral voorkomen door het roosteren van de pinda’s en door deze op de juiste wijze op te slaan. Het selecteren van schone, geroosterde en gewone pinda’s helpt.
Paddestoelen (ook champignons)
Deze schimmels kunnen bij vogels maag- en darmklachten veroorzaken. De kappen en stammen van sommige soorten kunnen leverfalen veroorzaken en zelfs dodelijk zijn.
Net zoals bij mensen kan een te grote dosis aan vitaminen (hypervitaminosis) en mineralen in het voedsel nadelige effecten veroorzaken. Deze effecten kunnen variëren van nierschade tot jicht en neurologische defecten. Overleg het met de vogeldierenarts wat het juiste voedsel is en hoeveel.
Eiwitten en meer...
Vlees, ei en vis
Wat denk je nu, ik heb geen roofvogel. Inderdaad je hebt een papegaai, die eten in het wild ook dierlijke eiwitten wat een heel goede aanvulling is in het dieet. Iedereen kent natuurlijk eivoer, een goede bron voor eiwitten dat je het best kunt voeren in de tijden dat de papegaai net iets meer energie nodig heeft zoals tijdens de broedperiode of de rui.
Maar ook een klein stukje gekookte kip, een stukje gekookt mager vlees of vis, een gekookt eitje of stukje (met schil) of lekker laten kluiven aan een kippenbotje (kijk uit met zout, vet en kruiden)is een goede en vaak ook leuke aanvulling voor de papegaai. Sommigen gaan er helemaal voor. Je moet ze natuurlijk geen tartaar,biefstuk of rauw vlees, kip of vis geven. Papegaaien hebben heel ander samenstelling van maagsappen en kunnen de bacteriën die hierin kunnen zitten niet aan. Anders dan de mens zullen ze van een beetje al heel ziek kunnen worden en doodgaan. Ook wordt er vogelvoer verkocht met daarin insecten. Ook dit kan een aanvulling zijn in de variëteit van het voedsel. Maar net als met alles, alles met mate!
MaagkiezelNaast de mineralen hebben vogels ook maagkiezel nodig. Als papegaaien alleen pellets zouden eten is het niet perse nodig omdat die oplossen in water, maar voor de variëteit dien je ook ander voedsel aan te bieden, dus is maagkiezel wel nodig. Iedere vogel heeft een spiermaag. Dit is een maag welke het voedsel klein maakt door het te vermalen. Om dit goed te doen eet een vogel in het wild kleine steentjes. Die steentjes blijven in de spiermaag en helpen met het vermalen. In gevangenschap dienen eigenaren dit aan te bieden in de vorm van maagkiezel. Sommige zetten een bakje in het verblijf maar wij adviseren een paar keer een paar steentjes op het voedsel te leggen en zo aan te bieden. Er zijn verschillende grootten van maagkiezel. Welke je moet hebben is afhankelijk van de grootte van de papegaai. Een Grijze Roodstaart moet bijvoorbeeld de grove maagkiezel hebben.
Mineralen
Alle papegaaien, zelfs elk levend wezen, hebben mineralen nodig om te overleven. Vooral calcium is een belangrijk mineraal voor de papegaai. Mineralen kunnen op veel manieren worden aangeboden. Er zijn geen slechte maar misschien zijn ze niet allemaal geschikt voor elke vogel. Je kunt een mineraalsteen of sepia neerhangen welke ook goed is voor nagels en snavel. Maar wij raden een combinatie aan van grit en een mineraalsteen (liever te groot dan te klein). Grit kan in principe altijd in een verblijf aangeboden worden. De vogel zal het alleen pakken als hij het nodig acht. Mineralen kunnen ook worden aangeboden als een supplement, meestal een poeder, welke door de voeding of drinkwater wordt gemengd.
Water
Een papegaai dient altijd te beschikken over vers schoon water. Dit mag gewoon leidingwater zijn, dit is in Nederland van goede kwaliteit. Ook mineraalwater (zonder koolzuur) op kamertemperatuur is geen probleem, is alleen duurder. Om ziekten te voorkomen wordt soms ook koude thee gegeven in combinatie met water. Doe dit alleen met bijvoorbeeld kruidenthee of zonnebloemthee. Geef geen gefilterd water of gedestilleerd water, in dit water zitten weinig tot geen mineralen meer en die hebben ze toch nodig. En het geven van gefilterd of gedestilleerd water is geheel overbodig. Als een papegaai de waterbak heeft gebruikt als een bad, verschoon dan na het bad het water. Je zult zien dat het water door het badderen helemaal vervuild is.
Kiemzaden
Wat ook vaak gegeven worden zijn kiemzaden. Dit zijn zaden die heel vers ontspruit zijn. Deze jonge spruiten bevatten veel goede voedingstoffen. In de handel zijn speciale zaadmengsels beschikbaar die gebruikt kunnen worden om te kiemen en te voeren aan kromsnavels. Er kleven ook nadelen aan kiemen. Het is redelijk omslachtig om te kiemen en de kiemen kunnen bacteriën en schimmels bevatten. Dus wil je zaden kiemen doe het op een goede manier met goede apparatuur. Op internet is hierover veel te vinden.
Wilgentakken
Wilgentakken met het liefst er nog een paar blaadjes eraan zijn een favoriete snack voor veel kromsnavels. Ze eten van de bladeren en schillen de bast van de tak. Sommigen eten ook de bast, hierin zitten weer goede voedingstoffen. En het is een goede tijdsbesteding voor een huiskamerpapegaai. Zorg wel dat de takken goed schoon zijn en niet ondergespoten door insecticiden. Knip geen takken van bomen die langs een drukke weg staan. Deze takken zijn niet alleen van buiten maar ook van binnen vervuild door de uitlaatgassen.
Overigen
Er zijn nog tientallen soorten snacks en ander voedsel wat we niet beschreven hebben. Tegenwoordig komen er steeds weer nieuwe dingen op de markt. Ben kritisch in de aanschaf van snacks. Koop het liefst biologische producten. Hierin mogen geen conserveringsmiddelen, kleurstoffen en/of bestrijdingsmiddelen zitten. Allemaal zaken die niet gezond zijn voor jezelf laat staan voor je papegaai. Twijfel je over de aanschaf of gebruik van een voedselsoort vraag dan na of het geschikt is voor jou papegaai. Alleen voedsel gebruiken waarover je geen twijfels hebt, er is voldoende keus.
Zaden, groenten & fruit
Zaden en noten
Zaadmixen
De zaadmixen die in de meeste winkels en webshops wordt aangeboden bevat meestal een slechte combinatie van zaden. De meeste mixen bestaan uit te veel oliezaden, vethoudende zaden en noten zoals zonnepitten en pinda's. Zelfs ongepelde pinda's kom je tegen. Deze hebben weer een ander gezondheidrisico in de vorm van schimmels tussen de schil en de pinda.
Oliezaden bevatten (zoals ze al zeggen) veel plantaardige oliën. Ze zijn een goede energievorm voor papegaaien maar ze bevatten veel cholesterol en weinig vitamine A en calcium. In het wild zijn deze zaden vaak maar in een korte periode beschikbaar. Geef de vogels daarom deze zaden maar zelden om een vogel met overgewicht en andere gezondheidsproblemen te voorkomen. Voorbeelden van oliezaden zijn: mosterdzaad, saffloerzaad, hennep, klaproos, kopra, perilla, pinda's, palmnoten, raapzaad, zonnebloempitten, enz.
De zaadmixen zijn vaak niet gevarieerd genoeg en bevatten vaak te weinig eiwitten, vitamine A en calcium. Ze bevatten juist weer een te veel aan vetten en fosfor. Ook laat vaak de versheid van de gebruikte ingrediënten te wensen over.
Zaadmixen kun je wel gebruiken in een gevarieerde voeding naast de pellets. Geef slechts maximaal 2x per week een kleine lepel vers en biologische zaadmix van een vertrouwde leverancier. Ga niet speciaal voor goedkoop maar ga voor goed. Dat doe je met je eigen voedsel tenslotte ook.
Noten
Voor wat betreft noten bestaat er ook een heleboel keuze. Waar je op moet letten is dat je noten geeft die rauw en ongebrand zijn, zonder zout. Verder is het meest veilig om noten te geven die niet in een schil zitten, zoals pinda’s en walnoten. Of geef het al met een open schil. Dit maakt dat je zelf al hebt kunnen controleren of de noot nog goed is van kwaliteit. Zorg ervoor dat je papegaai niet een te grote hoeveelheid amandelen binnen krijgt. Dit is namelijk ook schadelijk voor de papegaai.
Groente en fruit
Groente
Dit is een voedsel waar de meeste papegaaien toch wel dol op zijn. Uitzonderingen daar gelaten, het zijn tenslotte allemaal unieke persoonlijkheden met eigen wensen en smaken. Van dit voedsel kun je verschillende variëteiten geven, vers maar ook diepvries kan helemaal geen kwaad. Zorg wel dat het op kamertemperatuur aangeboden wordt.
De meeste groente kun je rauw aanbieden anderen, zoals bijvoorbeeld spruiten, moet je toch even blancheren en laten afkoelen (heel kort koken) om wat schadelijke stoffen te verwijderen. Sommige groenten, net als aardappel wat weer tot de giftige plantenfamilie van nachtschade behoort, mag je slechts gekookt (en afgekoeld natuurlijk) aanbieden. Groenten die je kunt geven zijn: koolsoorten zoals spruiten en bloemkool (liefst geblancheerd), wortels, selderij, zoete maïs, sla, waterkers, paprika, Spaanse pepers, enz. (kijk hiervoor ook op de website van PapegaaienWelzijn).
Ook peulvruchten behoren tot de groenten die je kunt aanbieden aan je vogel. Erwten (liefst vers in peul of diepvries), bonen, kapucijners, enz. bevatten veel plantaardige eiwitten en weinig vetten en zijn altijd verkrijgbaar. De meeste papegaaien smullen ervan. Je kunt ook gedroogde peulvruchten kopen, reinig ze en laat ze dan wel van te voren een tijd weken (lees op de verpakking). Als je te veel hebt gemaakt kun je ze het beste in porties invriezen. Dan is het een kwestie van ontdooien en je kunt weer een portie aanbieden.
Fruit
Ook fruit is een voedsel wat de meeste papegaaien wel eten. Sommigen moeten enkele fruitsoorten wel leren eten. Je kunt het beste fruit al zo vroeg mogelijk in de ontwikkeling van een papegaai, in grote variëteit, aanbieden. Dit geldt trouwens ook voor het andere voedsel. Hierdoor wordt de papegaai minder kieskeurig en zal snel alles eten.
De meeste fruitsoorten kun je ze gewoon aanbieden, zoals druiven, banaan, appels, peren, bessen, citrusvruchten, enz. Let wel op met de pitten in de fruitsoorten. Deze kunnen giftige stoffen zoals blauwzuur bevatten. Dus eet je papegaai de appelpitten op, raak niet in paniek, geef hem de volgende keer gewoon partjes appel zonder pitten.
Het fruit wat je absoluut NIET mag aanbieden in welke vorm dan ook is avocado. Dit is zwaar giftig voor een papegaai, al in kleine dosis kan dit dodelijk zijn. Dit geldt dan natuurlijk ook voor de guacamole wat ervan gemaakt wordt.
Biologische voeding
Uit onderzoek is gebleken dat biologische producten een hoogwaardigere voedingswaarde hebben dan niet-biologische producten.
De productie van biologische producten staat ten alle tijden onder toezicht van de overheid om misbruik en fraude te voorkomen en de kwaliteit hoog te houden. Tijdens de productie van biologische producten en bestanddelen mogen geen kunstmest en chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. De teelt van de gewassen moet altijd in de grond plaatsvinden.
Een product mag alleen biologisch genoemd worden als de producent voldoet aan alle wettelijke voorschriften. Alle ingrediënten van een biologisch product dienen gecertificeerd te zijn en voldoen aan de EEG-verordening 2092-91.
Dit betekent niet dat niet biologisch voer slecht is voor papegaaien. Tegenwoordig zijn de eisen die aan niet biologisch voer gesteld worden ook erg hoog. Er zijn ook zeer goed niet biologische voeren te verkrijgen.