Wat is dat toch leuk hé, een nieuwe papegaai in huis? Ik ga hem elke dag knuffelen, vertroetelen, de hele dag door. Zodra ik maar kan neem ik hem bij me. Oooh, kijk hij biedt zijn koppie aan, hij wil geaaid worden. Wat is het toch een knuffelkont, kom maar jochie.
Nou wie kent het niet? Wie herkent zich nou niet in deze situatie? We zijn tenslotte allemaal papegaaiengekken. Maar trap niet in die val! Ook wij zijn door ervaring wijzer geworden. Ook wij trapten in die val met een leuk jong grijsje. Maar gelukkig zijn we er op tijd erachter gekomen wat we wel of juist niet moeten doen.

Aandacht is nodig. Aandacht is van levensbelang voor een papegaai. De meeste papegaaien leven in het wild in een groep. Ze leven in een groep omdat dit van levensbelang is voor ze. In het wild heb je zoveel mogelijk ogen nodig om uit te zien naar roofdieren. Het is moeilijker voor een roofdier om te jagen op een prooi in een groep. Als je in een groep bij elkaar komt dan kun je lekker warm bij elkaar zitten. Je gaat lekker ravotten, een partner zoeken. Lekker samen eten zoeken, want dan kunnen ze elkaar en de omgeving in de gaten houden. Dus groepsgedrag is één van de hoofdredenen dat een papegaai om aandacht vraagt. Zijn instinct zegt hem zich bij meerdere individuen op te houden, om in gezelschap te zijn. Om te overleven en om te leven. Voor een groepsdier is dit niet (alleen) voor de gezelligheid maar, zeker in het wild, van levensbelang.
Dus je kunt nu misschien wel begrijpen dat als je een papegaai de aandacht van een soortgenoot(en) ontzegt je dit als mens dient te compenseren. Als een papegaai geen aandacht heeft gaat hij zich alleen en onveilig voelen. Hij mist de veiligheid van de groep en van een partner. Hij krijgt stress! En iedere papegaaienbezitter weet wat stress met een papegaai doet. Hij kan gaan plukken, bijten, agressief worden, noem maar op. En waarom, hij voelt zich gewoonweg niet veilig, geborgen en gewenst.

Maar let op voor de valkuil die we in het begin hebben voorgesteld. Geef alleen de nodige en goede aandacht. Verkeerde aandacht kan funest zijn voor het gedrag van je papegaai. Papegaaien zijn net als kleine kinderen. Ze maken gebruik/misbruik van de situatie als het maar in hun voordeel is. Een papegaai zal heel ver gaan en heel slim zijn om zijn doel te bereiken. Ga je nu de hele dag met je papegaai knuffelen en rondlopen, dan vergeet hij zelf te leven. Dat klinkt heel dramatisch maar we hebben het vele malen al gezien. Een papegaai die de hele dag smeekt om de aandacht van zijn baasje. Die voorover gebukt met klapperende vleugels heel gespannen de blik van zijn baasje zoekt. Een gaai die zelfs babygeluidjes begint te maken om maar de aandacht te krijgen. Dit is gedrag wat door de mens is aangeleerd.

Hij is alleen gefocust op zijn eigenaar en zijn aandacht. Hij vergeet zelf te leven. Maar, dit kunnen ze ook weer afleren. Dit duurt wel veel langer dan het aanleren. De enige manier om dit af te leren is door het foute gedrag te negeren. En goed gedrag te belonen, wat geldt voor ieder ongewenst gedrag.

Dan hebben we ook nog de “verwende” papegaai die telkens als er maar iets wordt gegeten door de mens om aandacht vraagt om iets te krijgen. Vergelijk het maar met een klein kind die je telkens snoep geeft als jij koffie drinkt. Ga je dan op een gegeven moment dit niet meer doen zal het kind eerst zeuren en daarna krijsen om het snoep te krijgen. Bij een papegaai is dit niet anders. We kunnen ook dit weer afleren, moeilijk, maar het kan. Puur door slecht gedrag te negeren en goed gedrag te belonen.

Je hebt nu kunnen lezen welke aandacht je niet of beperkt moeten geven. Maar wat is nu goede aandacht. Goede aandacht kun je onderverdelen in een paar groepen, nl:

• Knuffelen, spelen en kroelen en bij je zitten;
• Trainen;
• Normale dagelijkse omgang.

Tijdens het knuffelen, spelen en kroelen en het bij je laten zitten van de papegaai creëer je een band met je vogel. Dit heeft hij nodig. Kijk naar de papegaaien in het wild. Die zitten lekker elkaar te poetsen en spelen met elkaar. Dit is een interactie die ze nodig hebben om geen stress te krijgen. Maar omdat ze allemaal individuen zijn zal iedere papegaai op zijn manier deze aandacht willen krijgen. De één houdt er van om lekker ruw, volop, tegen de veren in, lekker in zijn nekje te worden geaaid. De ander vindt dit juist weer vervelend. Dus let hier op! Leer en observeer je vogel. Sommige papegaaien zijn het niet gewend om geaaid te worden door een mens. 

Dit kun je hem wel aanleren door te trainen. Maar hij zal altijd zijn eigen voorkeur hebben. Zelfs de persoon door wie ze geaaid worden kan uitmaken. Een vogel die telkens van dezelfde persoon deze aandacht, te veel, krijgt zal eenkennig worden. Zich focussen op één persoon en zich zelfs afzetten tegen anderen door te bijten. Hij weet namelijk niet anders. Laat je hem telkens door verschillende personen deze aandacht krijgen dan wordt het een socialere vogel. Dit geldt zo’n beetje voor elk dier, zelfs de mens.

Maar let op die valkuil! Te veel van deze aandacht leidt tot ongewenst gedrag zoals al eerder is beschreven. Doe dit maar één of twee keer per dag en dan niet te lang. Tien minuten is soms al lang zat. Misschien korter of langer voor jou papegaai maar dat is iets wat jij moet leren. Maar beter te kort dan te lang. Er zijn nog meer vormen van aandacht namelijk. Je merkt al snel genoeg aan je vogel als je hierin te ver gaat. Ook wij zijn dol op aandacht, maar verkeerde aandacht krijgen van een papegaai dat wil je niet. Je Ara zal je huis uit krijsen, en dan hebben we weer een opvangvogel. En daar zitten we niet perse op te wachten.

De normale dagelijkse omgang is nog het belangrijkst van allemaal. Dit is de aandacht die je het meest moet geven. We gaan natuurlijk uit van een vrije papegaai die, als je aanwezig bent, niet in zijn kooi maar op de speelboom zit. De normale dagelijkse omgang bestaat o.a. uit:

• Begroeten van je papegaai als je bij hem in de ruimte of nabijheid komt;
• Meefluiten en praten als de papegaai hiermee bezig is, nieuwe woordjes/fluitje aanleren;
• Bij de papegaai in dezelfde ruimte aanwezig zijn;
• Praten met de papegaai als je hem voert of wat fruit of groente geeft;
• Enzovoorts.

Zo zie je maar het stelt niets voor. Maar je schrikt er van hoeveel mensen dit vergeten. Die simpelweg langs een papegaai lopen zonder hem maar een blik waardig te gunnen. Het is de meest eenvoudige manier van aandacht geven, maar wel de aandacht die heel veel oplevert. De papegaai kan gewoon zijn eigen gang gaan. Kan lekker spelen, eten en poetsen. Maar toch nog aandacht krijgen. Voor ons is deze vorm van aandacht geven vanzelfsprekend. Wij praten en fluiten de hele dag tegen onze papegaaien. Ze flippen helemaal uit als we ’s morgens de kamer binnenkomen en ik ze begroeten. We krijgen dan net zo’n begroeting van hun terug. Vaak een heel concert.

Ga je een keer een tijdje weg, voor bijvoorbeeld een boodschap of zo, en zet je de papegaai in de kooi. Zorg dan dat er altijd iets van afleiding is, zoals een radio of zelfs de tv aan laten staan. Natuurlijk is de aanwezigheid van een soortgenoot de beste afleiding en vorm van aandacht maar dit is niet altijd voor iedereen mogelijk. Kom je weer thuis doe dan weer lekker enthousiast tegen hem. Zeker als je hem uit de kooi haalt. En reken maar op, die enthousiasme krijg je ook terug.