Die huiskamerpapegaai die heeft het maar goed bij ons. Hij krijgt iedere dag een heerlijke maaltijd onder zijn haakneus geschoven om lekker te kunnen buffelen. Een apart bakje voor het fruit een schaaltje met iets lekkers. Alles zo uitgeserveerd op de speelboom of in zijn kooi. Maar is dat wel zo goed voor hem?

Laten we nu eens kijken naar zijn wilde neef, nou bedoel ik niet Jacco die bij Iris zit, maar die papegaai die heerlijk in de jungle van Zuid-Amerika rondvliegt. Tweederde van zijn dag is hij bezig met het zoeken en nuttigen van zijn maaltijd. En dan vragen we ons nog af waarom sommige papegaaien plukken of andere gedragsproblemen hebben..... Vervelen ze zich misschien?

Een papegaai kent 4 natuurlijke gedragingen:
1) Schoonmaken van zijn verenkleed, poten, snavel, enz.;
2) Slapen, wat dat betreft zijn het net onze huiskatten, ze snurken de hele dag;
3) Omgang met soortgenoten (socialiseren), nu wordt het al wat moeilijker voor de meeste huiskamergaaien, maar die taak ligt dan weer bij ons door middel van training, spelen en aandacht van onszelf;
4) Maar nu komt het: foerageren. In het wild kost het hem tweederde van zijn dag, in de huiskamer....10 seconden misschien...

Wanneer we nu eens 3 van die 4 natuurlijke gedragingen weghalen en alleen het schoonmaken overlaten, wat gebeurt er dan met Koko? Dit zal natuurlijk leiden tot hyperschoonmaken of veren plukken. Misschien moeten we eens goed kijken naar de kwaliteit van het leven van een papegaai in gevangenschap. Laten we eens kijken hoe we meer rekening kunnen houden met zijn natuurlijke gedragingen, maar dan wel met alle vier! Misschien kunnen we dan hiermee hun gedragsproblemen verminderen en zelfs voorkomen.

In het wild is er eens een onderzoek gedaan waarbij wilde Pionussen werden geobserveerd in Mindo, Ecuador. Hieronder een klein verslag van hun dagelijkse routine:

Zonsopgang tot 10:00 uur Zoeken naar eten
10:00 uur - 14.00 uur Rusten, slapen, schoonmaken en socialiseren
14.00 uur - 18.00 uur Zoeken naar eten
18.00 uur - 06.00 uu Op stok, slapen

We kunnen hier duidelijk uit opmaken dat wilde papegaaien zich, gedurende de dag, vooral bezig houden met het zoeken en nuttigen van hun eten. Nu kunnen we in de thuissituatie ook hun leefomgeving verder verrijken en hun gedrag en hersens stimuleren door ze een extra uitdaging te geven die ze in het wild ook zouden hebben. Laten we nu eens wat dingen gaan verzinnen voor onze gaaien om ze te stimuleren om ook in gevangenschap te gaan foerageren. Laten we een omgeving creëren welke ze er toe zet hun fijne motoriek en nieuwsgierigheid te gebruiken en te verbeteren. (zag je trouwens ook dat de wilde papegaaien in dat schema 12 uur slapen? misschien ook een goed idee)

In het wild moeten de vogels vindingrijk en onderzoekend zijn om een bepaald voedsel te vinden. We kunnen deze nieuwsgierigheid en onderzoekend vermogen in gevangenschap stimuleren door simpelweg hun eten niet zomaar aan te bieden maar te verstoppen op verschillende plaatsen. Maar doe dit niet meteen en te plotseling. Sommige vogels snappen het niet meteen en kunnen zo misschien hun voedsel niet vinden. Laten we wel wezen hun foerageerkunsten zijn waarschijnlijk nooit gebruikt of anders flink vervaagd en ongetraind. Maar laten we ze nu een beetje aanmoedigen door hun nieuwsgierigheid te gebruiken. Misschien moet je de eerste keren de papegaai laten zien wat je verstopt en hoe je het verstopt. Doe voor hoe het moet, scheur een verstoppakketje onder hun neus open om iets lekkers te voorschijn te toveren. Scheur een dichtgemaakt toiletrolletje met een lekkernij open en geef ze dat. Met zulk positief beloonde oefeningen stimuleer je hun gedrag en maak je ze alleen maar nieuwsgieriger. Ze zullen al snel mee willen doen en het van je overnemen.

Sommige handopfokpapegaaien die nog nooit moeite hebben hoeven doen om voedsel te krijgen zullen het soms snel opgeven als het niet snel en gemakkelijk genoeg gaat. Het zijn verwende nesten die er aan gewend zijn geraakt om alles maar voorgeschoteld te krijgen. Soms kan het voor de verzorgers een beetje ontmoedigend zijn als de papegaai geen zin heeft om mee te werken of het niet wil oppikken. Probeer het foerageren binnen maar ook buiten zijn kooi te stimuleren. Geef gewoon niet op. Laat dat verwende nest niet winnen, zorg dat hij wat moet doen voor zijn versnapering of voor zijn lunch.

Creativiteit is hierbij heel belangrijk, denk nu eerst eens goed na hoe je nu zijn eten kan verstoppen zodat hij het op een leuke manier kan zoeken en beloond wordt door het te vinden. Dat hij misschien eerst iets moet open scheuren om een lekkernij te vinden is misschien al een beloning op zich. Iedere papegaai heeft zo zijn voorkeuren. De één vindt het fantastisch om met een balletje te spelen en de ander is gek van toiletrolletjes. Nou hoe kun je het in het begin gemakkelijk verstoppen? Heel gemakkelijk in het balletje voor de één en voor de ander in een dichtgevouwen toiletrolletje.

Om je een paar ideeën te geven hebben we hier wat voorbeelden:
Foerageerboom:
Plaats een mooie grote tak in de kerstboomstandaard/-houder. Steek nu verschillende voedselsoorten op en tussen de takken. Waarschijnlijk/hopelijk heb je al een speelboom die je hiervoor kunt gebruiken. Laat je creativiteit de gang gaan. Laat soms wat eten uitsteken zodat hij kan zien dat er iets te halen en te zoeken valt. Varieer ook steeds de verstopplaats zodat hij moet blijven zoeken. Hij zal op een gegeven moment door hebben dat er iets te halen valt in die boom en zal telkens weer op zoek gaan.

Verschillende voerplaatsen:
Zorg dat je op verschillende plaatsen en verschillende niveaus op de speelboom of in de kooi bakjes met eten hebt. Stop in elk bakje maar een heel klein beetje van telkens ander voedsel. Dit zal hem stimuleren om in zijn omgeving op onderzoek te gaan naar eten.Als hij dan gewend is aan de verschillende voederplaatsen leg dan een volgende keer een klein stukje papier op het eten om het aan het zicht te onttrekken. Om het een beetje te "verstoppen". Geef de papegaai zo een paar dagen de tijd om er aan te wennen dat hij zijn eten niet meer ziet. Als hij dan hieraan weer gewend is geraakt maak het hem dan wat moeilijker om bij dat eten te komen. Laat hem bijvoorbeeld eerst wat papier wegscheuren of een puzzel oplossen om bij zijn eten te komen. Hij weet uit ervaring dat er mogelijk eten op die plaats kan zijn maar het geeft hem meer een uitdaging om er bij te komen.

Verstop voer in speelgoed en biedt meer puzzelspeelgoed aan:
Stop een amandel of andere noot in een klein papieren bekertje of kartonnen rolletje. Laat de papegaai dit kapot scheuren om bij het eten te komen. Draai een paar pellets in de schutbladeren van een maïskolf en stop dit tussen de tralies van de kooi. Je kunt ook nog wat foerageerspeeltjes aanschaffen bij de dierenwinkel of de webshop. Die zijn er inmiddels in veel verschillende soorten en moeilijkheidgradaties. Begin natuurlijk met een gemakkelijke. Het is per papegaai verschillend hoe ze omgaan met zulke speeltjes. Sommigen hebben er geen interesse in anderen vinden het fantastisch en kan het niet moeilijk genoeg zijn. Probeer deze speeltjes wel af te wisselen anders gaan ze de vogel vervelen en gebruiken ze de speeltjes niet meer. Zorg dat ze gestimuleerd blijven. Het is ook een idee om eten of lekkernijen te verstoppen in een bakje of mandje dat je vult met grote kralen, een aantal kleine speeltjes, wat stukjes hout of grote knikkers. Zodat ze lekker met hun snavel in het bakje moeten "graven" om het eten te vinden. Begin klein door het bakje niet te ver te vullen, kijk hoe de papegaai er mee omgaat en maak het geleidelijk aan moeilijker. Als het te moeilijk is in het begin dan kan het ten koste gaan van de nieuwsgierigheid en zal hij het misschien opgeven. Ga zelf eens met je vingers door het bakje om er een noot uit te halen. Als hij dat ziet dan wil hij waarschijnlijk zelf ook aan de slag.

Plaats verschillend soorten eten door de tralies van de kooi op verschillende hoogten. Stukjes wortel met het groen er nog aan. Ze vinden het namelijk leuk om het groen er vanaf te trekken en dan pas aan de wortel te beginnen. Soms eten ze zelfs het groen, ook goed.Het is ook nog een idee om een soort van groente of fruitspiesen te maken voor je papegaai. Niet te groot natuurlijk maar ongeveer ten grote van een cocktailprikkertje. (kijk uit met de scherpe uiteinden!) Verstop deze weer in een toiletrolletje en klaar is kees, of Koko.

Je eigen fantasie en creativiteit is het enige wat in de weg kan staan voor het zoeken en vinden van leuke foerageeroplossingen. En werkt iets niet, geef dan zeker niet op en probeer weer iets anders. Vraag eens op een forum hoe anderen het doen en kijk eens op internet. Daar zijn ook heel veel ideeën te vinden. Kijk eens goed rond als je bij een rommelmarkt of bouwmarkt bent of in zo'n knakenshop misschien ligt daar wel iets wat je kunt gebruiken. Als het maar leuk en veilig is voor je papegaai. Hou hem bezig met zijn eten dit houdt hem gezond!

Kijk eens op deze link van de site Koppie krauw, die hebben heel leuke doe-het-zelf ideeën.